Polski Ład: Pracujący emeryt nadal zapłaci podwójną składkę zdrowotną
14.07.2021
Polski Ład: Pracujący emeryt nadal zapłaci podwójną składkę zdrowotną
Jak wyjaśniło Ministerstwo Zdrowia w odpowiedzi na interpelację poselską, wszelkie zwolnienia w zakresie opłacania składki zdrowotnej implikowałyby zmniejszenie środków zarządzanych przez publicznego płatnika (NFZ), a przez to również zmniejszenie nakładów na świadczenia opieki zdrowotnej. Zatem, nie są prowadzone, ani planowane prace legislacyjne mające na celu zmianę przedmiotowych regulacji również w ramach Polskiego Ładu.
Interpelacja nr 24667 w sprawie sytuacji emerytów po wprowadzeniu Polskiego Ładu
Szanowna Pani Minister!
W ogłoszonym przez koalicję rządową programie Polski Ład znalazły się nowe rozwiązania podatkowe, które w istotny sposób zmieniają system wypłacania świadczeń emerytalnych. Przedstawione zostały one w sposób bardzo ogólnikowy, a na gotowe projekty ustaw trzeba będzie czekać wiele tygodni, a nawet miesięcy, pozostawiając miliony emerytów w niepewności. O ile sama zasada zmniejszenia obciążeń podatkowych wydaje się słuszna, o tyle brak dokładniejszych rozstrzygnięć może powodować, że wielu emerytów – i to tych niżej uposażonych – może nic nie zyskać, a może nawet stracić. Świadczenie w wysokości nieprzekraczającej 2500 zł miesięcznie pobiera ok. 3,7 mln emerytów (62 proc. ogółu, dane za 2020 r.) Jeżeli do tej liczby dodamy tych, których dochody nieznacznie przekraczają 2500 zł, to znaczy, że te poważne obawy dotyczą ponad 4 mln polskich emerytów.
W związku z powyższym bardzo proszę o odpowiedź na następujące pytania:
- Jakie ostatecznie będą obciążenia podatkowe emerytów otrzymujących świadczenia do kwoty 2500 złotych brutto?
- Czy emeryt otrzymujący przykładowo 2600 zł brutto będzie musiał zapłacić podatek od całej kwoty emerytury, czy jedynie od kwoty powyżej 2500 zł (w tym przypadku – 100 zł)?
- Czy emeryci, którzy pobierając świadczenie emerytalne, jednocześnie pracują zawodowo, po wejściu w życie Polskiego Ładu nadal będą musieli płacić podwójną składkę zdrowotną?
- Czy osoby, których świadczenie emerytalne nie przekracza kwoty wolnej od podatku, będą mogły odliczyć środki wydane na leki lub otrzymać w inny sposób należną rekompensatę?
Posłanki:
Mirosława Nykiel, Joanna Frydrych
14 czerwca 2021 r.
Odpowiedź na interpelację nr 24667 w sprawie sytuacji emerytów po wprowadzeniu Polskiego Ładu
Szanowna Pani Marszałek
W odpowiedzi na interpelację nr 24667 Poseł Mirosławy Nykiel i Poseł Joanny Frydrych w sprawie sytuacji emerytów po wprowadzeniu Polskiego Ładu, uprzejmie proszę o przyjęcie następujących wyjaśnień w zakresie właściwości Ministerstwa Zdrowia (pytanie nr 4).
Zgodnie z art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. a i pkt 16 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2020 r. poz. 1398, z późn. zm.), zwana dalej „ustawą o świadczeniach”, obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego podlegają osoby będące pracownikami w rozumieniu ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz osoby pobierające emeryturę lub rentę, osoby w stanie spoczynku pobierające uposażenie lub uposażenie rodzinne oraz osoby pobierające uposażenie po zwolnieniu ze służby lub świadczenie pieniężne o takim samym charakterze. Zgodnie z art. 82 ust. 1 ustawy o świadczeniach, w przypadku gdy ubezpieczony otrzymuje przychody z więcej niż jednego tytułu (np. z tytułu wykonywanej pracy oraz pobieranej emerytury) składka na ubezpieczenie zdrowotne opłacana jest z każdego z 2 tych tytułów odrębnie. Oznacza to, że osoba taka obowiązana jest do opłacania składki z każdego z osiąganych przychodów. Od wskazanej reguły ustawa o świadczeniach wprowadza wyjątek, w stosunku do osób pobierających emeryturę, których świadczenie emerytalne nie przekracza kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę. Osoba ta zwolniona jest z obowiązku opłacania składki zdrowotnej z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej, jeżeli przychody z tego tytułu nie przekraczają miesięcznie 50 % kwoty najniższej emerytury lub jeśli opłaca podatek dochodowy w formie karty podatkowej (art. 82 ust. 8 ustawy o świadczeniach). Poza wskazaną sytuacją ustawa nie daje możliwości zwolnienia osoby pobierającej emeryturę z obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne z drugiego tytułu. Konstrukcja przepisów określających zasady opłacania składki na ubezpieczenie zdrowotne oparta jest na tzw. metodzie ubezpieczeniowej. Poprzez składkę zdrowotną bowiem ubezpieczony „wykupuje” prawo do sfinansowania świadczeń opieki zdrowotnej, w przypadku zajścia ryzyka ubezpieczeniowego.
Mechanizm finansowania świadczeń opieki zdrowotnej oparty na metodzie ubezpieczeniowej funkcjonuje również w odniesieniu do ubezpieczenia społecznego, z którego finansowane są, np. świadczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe. Mechanizm finansowania świadczeń w powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym nie opiera się, ani na kalkulacji ryzyka, ani też na adekwatności wielkości składki do wysokości kosztów poniesionych w związku z udzielaniem świadczeń opieki zdrowotnej. Taki mechanizm, oparty na zasadzie solidarności społecznej i równym dostępie do świadczeń, właściwy jest dla ubezpieczeń zdrowotnych, opartych na zasadzie obligatoryjnego uczestnictwa w systemie ubezpieczenia oraz na zarządzaniu składką przez publicznego płatnika. Brak odniesienia wielkości obciążenia składkowego wyraża się zarówno w jednakowej stawce składki zdrowotnej dla wszystkich ubezpieczonych (zgodnie z art. 79 ust. 1 ustawy wynosi ona 9 % podstawy wymiaru składki), jak również w zasadzie, że każdorazowe powstanie tytułu do obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego niesie za sobą obowiązek odprowadzenia składki na ubezpieczenie zdrowotne. Mechanizm finansowania świadczeń opieki zdrowotnej odbywa się na zasadzie repartycji, tj. bieżącej dystrybucji środków finansowych zarządzanych przez publicznego płatnika. Bieżące środki wydatkowane są na bieżące potrzeby, niezależnie od tego jaka jest faktyczna wysokość środków odprowadzanych przez ubezpieczonego tytułem składki, i kiedy zaistniała konieczność udzielenia świadczenia. W tym zakresie kryterium decydującym o dystrybucji środków są aktualne potrzeby zdrowotne. W ubezpieczeniu zdrowotnym również brak jest właściwego, np. dla ubezpieczeń komercyjnych, lecz również dla ubezpieczenia społecznego, okresu karencji (wyczekiwania) na świadczenie, który uzależnia prawo do świadczeń od okresu pozostawania w ubezpieczeniu. Każda osoba zatem nabywająca tytuł do obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego, z chwilą powstania tytułu uprawniona jest do świadczeń finansowanych ze środków publicznych. Powyższe właściwości i cechy mechanizmu finansowania świadczeń opieki zdrowotnej, lecz również struktura powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego, w konsekwencji oznaczają konieczność obciążenia składką na ubezpieczenie zdrowotnego każdego ze zbiegających się tytułów
Pomijając powyższe argumenty, należy również zwrócić uwagę na prawny charakter składki jako obciążenia publicznoprawnego. Składka jest bowiem obciążeniem obowiązkowym, powszechnym i bezzwrotnym oraz celowym, przeznaczonym na finansowanie świadczeń opieki zdrowotnej. Ta ostatnia cecha odróżnia ją od podatku. Jej celowy charakter przemawia za koniecznością obciążenia składką każdego tytułu, który rodzi powstanie obowiązku ubezpieczenia zdrowotnego. W istocie opłacanie przez ubezpieczonych składki z kilku tytułów (lub z kilku przychodów w ramach jednego tytułu), nie implikuje zwiększenia zakresu uprawnień do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, ani także nie gwarantuje lepszej jakości tych świadczeń względem osób uczestniczących w systemie, opłacających składkę z jednego tytułu. Uczestnictwo jednakże w systemie, który zakłada obciążenie składką w oderwaniu od indywidualnej sytuacji ubezpieczonego, wymaga każdorazowego opłacania składki na ubezpieczenie zdrowotne. Niezależnie od powyższego wskazać należy, iż każdorazowe podejmowanie dodatkowej działalności może prowadzić do intensyfikacji czynności zawodowych, a ta może powodować zwiększenie ryzyka wystąpienia konieczności udzielenia świadczenia zdrowotnego. Podkreślenia wymaga, iż wyjątek w zakresie obowiązku opłacania składki od każdego ze zbiegających tytułów został ustanowiony przez ustawodawcę ze względów aksjologicznych i społecznych, a odnosi się właśnie do emerytów i rencistów otrzymujących najniższe kwoty świadczeń, prowadzących jednocześnie pozarolniczą działalność gospodarczą (art. 82 ust. 8 ustawy). Niezależnie od powyższego, podkreślić należy, iż wszelkie zwolnienia w zakresie opłacania składki zdrowotnej implikowałyby zmniejszenie środków zarządzanych przez publicznego płatnika (NFZ), a przez to również zmniejszenie nakładów na świadczenia opieki zdrowotnej.
Wobec powyższego, uprzejmie informuję, iż w Ministerstwie Zdrowia nie są prowadzone, ani planowane prace legislacyjne mające na celu zmianę przedmiotowych regulacji również w ramach Polskiego Ładu.
Sekretarz stanu w Ministerstwie Zdrowia
Waldemar Kraska
Warszawa, 29 czerwca 2021 r.
Informację przekazał kol. Albin Piątkowski